05 apr ‘Ik wil meer tijd besteden aan mensen die het niet vanzelfsprekend op eigen kracht redden’

Bestuursvoorzitter Merel van Vroonhoven gaat weg bij toezichthouder AFM om leraar te worden: ‘Ik heb gezien hoe een individu het verschil kan maken in het leven van een kind.’

Het verlangen, zo vertelt ze, was er al een tijdje. Het borrelde al maanden. Maar er was nog geen concreet plan of richting. Tot die ene dag in november vorig jaar. Merel van Vroonhoven (50) wandelde in de kou en regen over het strand nabij haar woning in Den Haag. Alleen.

De bestuursvoorzitter van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) zocht naar een manier waardoor ze iets kon betekenen voor kwetsbare mensen. Direct en dichtbij. Anders dan de toezichthouder die er mede is om consumenten te beschermen, tegen zichzelf, tegen verkopers van financiële luchtkastelen, maar die de mensen in kwestie zelf zelden ziet.

‘Op dat moment – geen telefoon, geen muziek, geen afleiding in de stromende regen – zag ik het. Ik moet het onderwijs in. Alles viel op zijn plaats. Thuis keert dan de ratio terug. En de vraag: durf ik het? Ik zou wel allerlei dingen moeten opgeven. Een positie met alle voordelen ervan, want het is niet te combineren met deze baan. En natuurlijk ook: kan ik het? Kan ik mij op mijn leeftijd omscholen?’

We zitten in haar werkkamer bij de AFM. Van Vroonhoven heeft zojuist verteld dat zij ‘heeft besloten een andere richting in te slaan’. Per 1 september gaat ze een opleiding tot leraar voor het speciaal onderwijs volgen aan de Pedagogische academie voor basisonderwijs. Het is een drastische stap, ook al is het minder drastisch dan het lijkt. Want ze wil bestuurlijk actief blijven, al weet ze niet hoe dat eruit gaat zien. ‘Er zijn altijd vraagstukken voor commissies, voor onderwijs en zorg. Commissariaten misschien. Het zal zich wel wijzen. Het zou toch jammer zijn twintig jaar bestuurlijke ervaring verloren te laten gaan.’

Ze zegt geworsteld te hebben met de vraag hoe ze dit besluit uitlegt aan de medewerkers. Want ze gaat niet gefrustreerd weg, noch gooit ze de handdoek in de ring. ‘Integendeel. Ik heb de leukste baan die er is. Ik werk met plezier, heb bevlogen collega’s en ontmoet interessante mensen. Maar ik kreeg steeds meer het gevoel dat ik in een bubbel leef waarin ik veel met andere bestuurders in vergaderzalen zit en uitsluitend werk met hoog opgeleiden. Een groep van happy few waar ik er zelf één van ben, in een samenleving die zich kenmerkt door een steeds grotere scheiding tussen have’s en have nots. Ik wil een groter deel van mijn tijd besteden aan mensen die het niet vanzelfsprekend op eigen kracht redden.’

Waarom het onderwijs?
‘Ik heb gezien hoe een individu het verschil kan maken in het leven van een kind, of het nu een leraar of een sportleraar is.’

==============================================================================================================
CV 

1986-1993 Geofysica, Delft 

1993-1999 Diverse functies ING en NN 

2000-2002 Directielid NN Polen 

2002-2007 Directielid NN 

2008-2009 Managementteam ING IM Europe 

2009-2014 Lid raad van bestuur NS 

2014-heden bestuursvoorzitter AFM
==============================================================================================================

Wat raakt u dat u juist het speciaal onderwijs in wilt?

‘Ik heb een zoon met autisme. Hij wilde als kind graag op voetbal, maar een teamsport is voor hem best ingewikkeld. Deze kinderen gaan anders om met verlies, hebben er ook moeite mee als anderen zich niet aan spelregels houden. Hij rende van het veld en ging dan alleen in een hoekje van de kleedkamer zitten. Als ouder word je dan door andere ouders hard aangepakt. Zo van: je moet je kind eens steviger aanpakken. Het maakt dat ouders met kinderen met autisme vaak de deur niet uit durven.’

‘Ik heb toen Juliën ontmoet die het eerste voetbalteam in Den Haag startte voor kinderen met autisme. De eerste keer herinner ik me goed. Het ene kind lag op de grond. De ander was boos omdat de bal was afgepakt. Ik dacht: wat moet dit worden? Een jaar later speelden ze de bal naar elkaar over. Ouders kwamen kijken en waren dolgelukkig. Mijn zoon heeft daarna gevoetbald bij Graaf Willem, in een regulier team. Hij heeft een ontwikkeling doorgemaakt die je niet voor mogelijk houdt.’

==============================================================================================================Salariskloof

Salaris bestuursvoorzitter AFM bedroeg volgens het jaarverslag 2017 € 212.000 excl. pensioenbijdrage.

Een leraar in het speciaal onderwijs verdient maximaal € 68.000 per jaar.
==============================================================================================================

U bent de tweede bestuurder die tussentijds opstapt bij de AFM. Eerder vertrok uw rechterhand Femke de Vries na twee jaar naar adviesbureau &Samhoud. Wat zegt dat over de AFM?
‘Onze keuzes staan los van elkaar maar het zijn allebei positieve keuzes, vanuit kracht gedaan. De AFM zit in rustig vaarwater. Er is een heldere strategie. Er zit een capabel bestuur. Met Jos Heuvelman en Hanzo van Beusekom is het team vorig jaar uitgebreid, zij zijn effectief geland. Ik kan met een gerust hart mijn eigen verlangen volgen. En ik zie het niet als een tussentijds vertrek. In september zit ik hier vijf-en-een-half jaar. Dat is vergelijkbaar met mijn voorgangers bij de AFM.

In Engeland is FT-columnist Lucy Kellaway gestopt om leraar wiskunde te worden. Zij heeft veel navolging gekregen. Inspireerde u dat?
‘Ik ken haar verhaal niet maar ik juich dat soort initiatieven toe. Je ziet dat meer mensen uit de financiële sector overstappen naar het onderwijs. (Even stil…) Maar dienstbaarheid aan de samenleving blijft nog wel een issue, ook voor de financiële sector. Vroeger was die dienstbaarheid vanzelfsprekender. De samenleving is door het wegvallen van instituties als de kerk of de vereniging veel meer gesegregeerd. Er zijn minder verbindingen. Dat is een gemis want het leidt tot polarisatie. Dat maakt het moeilijker om échte problemen als het klimaat, of het pensioen, aan te pakken.’

‘We moeten meer ons best doen elkaar te begrijpen. De essentie daarbij is je verplaatsen in de ander. En dat kunnen we niet als we elkaar niet spreken, niet kennen. Zelfs tussen politiek en bestuurders uit bedrijfsleven is er een kloof terwijl deze groep in dezelfde bubbel zit, namelijk van de elite. De beelden kloppen niet. Politici zouden alleen maar bezig zijn met stemmen winnen. En bankiers zijn graaiers. Geen van twee klopt.’

‘Over de kloof gesproken. Vijf haltes van mijn huis is een school in de Schilderswijk. Ik liep daar een paar weken geleden mee. Toen ik er naar de kinder-wc wilde, zeiden de kinderen: daar niet juf Merel, die is kapot. Er is nauwelijks geld voor het schoolgebouw. Dat weet je pas als je er komt. Ik heb de afgelopen maanden op vrije dagen op diverse scholen meegelopen, om te kijken of ik dit echt wilde.’

U stapt nu uit die bubbel. Kunt u dan nog wel het verschil maken op beleidsniveau?
‘Ik trek mij niet helemaal terug uit de bubbel. Het is ook mijn doel niet de kloof eigenhandig te slechten. Dat zou wel heel pretentieus zijn. Ik wil betekenis hebben op individueel niveau, zoals anderen dat voor mijn zoon hebben gedaan. Met het bestuurlijk werk dat ik blijf doen hoop ik ook op systeemniveau wat te betekenen. Het zou mooi zijn als ik verbindingen kan leggen tussen werelden.

Het klinkt alsof u de politiek in wilt?
Een bulderend gelach volgt. ‘Nee hoor. Het wordt de Pabo.’

Het is tijd. Merel van Vroonhoven rept zich naar een bestuursvergadering. ‘Even praten over wat boete-dossiers’, zegt ze met een brede grijns.

Bron: Financieel Dagblad